چرا اعتیاد در نوجوانان مخرب تر است؛ امتحان کردن مواد، الکل و تنباکو در میان جوانان و نوجوانان امر شایعی است. آن‌ها جوانند و کنجکاو. با اینکه هشدار‌ها در مورد خطرات اعتیاد از هر سویی شنیده می‌شود اما حس کنجکاوی و ماجراجویی دست بردار نیست.
تبلیغات گسترده‌ای از هر گوشه و اطراف به خورد جوانان داده می‌شود که الکل، تنباکو و مواد مخدر ارزش آن را دارد که کشف و تجربه شوند. در افرادی که باهم اقدام به مصرف مواد می‌کنند پرده‌های رودربایستی کنار می‌رود و بدین ترتیب کار‌ها راحت‌تر پیش رفته و خود را قاطی گروه احساس می‌کنند.
احساس تنهایی و نگرانی از مصرف مواد مخدر در این شرایط از بین رفته و بی‌ربط جلوه می‌دهد. کنجکاوی و کسب تجربه‌های تازه چیز بدی نیست اما روی دیگر سکه جنبه‌ی مخرب مواد مخدر و الکل است. بایستی حتماً عینک خوشبینی را کنار گذاشت و نگاهی صادقانه به این موضوع کرد.
در این مطلب سعی داریم اثرات مصرف الکل و مواد مخدر بر نوجوانان را مورد بررسی قرار داده و به این موضوع بپردازیم که چرا مصرف الکل و مواد مخدر در نوجوانی مخرب‌تر است؟
تحقیقات نشان داده است که در زمان مصرف مواد یا الکل در سنین پایین‌تر صورت بگیرد احتمال اعتیاد و وابستگی افزایش پیدا می‌کند. اگر مصرف منظم الکل در سن سیزده سالگی شروع شود احتمال اعتیاد به الکل بسیار زیاد است. این در حالیست که اگر فرد در سن ۲۱ سالگی برای اولین بار اقدام به مصرف الکل بکند احتمال اعتیاد به الکل ۱۰ درصد خواهد بود. بطور خلاصه شروع زودرس الکل احتمال معتاد شدن به آن را چهار برابر بیشتر می‌کند.
بعبارتی هرقدر مدت طولانی‌تر و مقدار بیشتر در معرض الکل یا مواد قرار گرفته شود دست کشیدن از آن بمراتب سخت‌تر خواهد شد.
مغزی که در حال رشد است براحتی آسیب می‌بیند. مغز نوجوان در حال رشد و تکامل به مواد زیستی – شیمیایی بنام ناقلان عصبی نیاز دارد. این ناقلان عصبی بطور طبیعی در مغز تولید و آزاد می‌شوند. مواد مخدر بخاطر شباهتی که به برخی از ناقلان عصبی دارند جایگاه آن در مغز را اشکال می‌کنند. در این حالت مغز در حال رشد موقعیت خود از نظر تکامل و بلوغ را اشتباه پیش‌بینی کرده و به همین علت ولع زیاد برای مصرف مواد یا الکل بوجود می‌آید.
متأسفانه در نیم قرن گذشته خود کشی نوجوانان سه برابر شده است تحقیقات اخیر در آمریکا نشان داده است که حدود ۱۰ در صد از دانش‌آموزان بطور جدی به خودکشی فکر می‌کنند و حدود یک ونیم درصد از آن‌ها اقدام به خودکشی کرده‌اند.
اگر بدقت به این آمار‌ها توجه کنیم می‌بینیم که تنش نوجوان بودن احتمال دچار شدن به خلقی و اضطرابی را افزایش می‌دهد پس دور از انتظار نیست که نوجوان از روی نا آگاهی باور کند که سیگار، الکل یا مواد مخدر ممکن است به او آرامش داده و در حل این مشکلات روحی کمک کند.
علت مخرب بودن مصرف الکل و مواد مخدر برای نوجوانان پیوند آن با مشکلات هیجانی است. بطوری که هرگونه مشکل روحی و روانی می‌تواند جرقه‌ای برای مصرف الکل یا مواد باشد. علیرغم تبلیغات گسترده‌ای که امروزه برای آرامبخش بودن الکل یا مواد صورت می‌گیرد کاملاً واضح است که مصرف هرگونه ماده‌ی اعتیاد‌آور نمی‌تواند باعث حل مشکلات روحی، روانی، اجتماعی یا اقتصادی شود بلکه باعث فراموشی آن می‌شود؛ و هرچه مسأله فراموش‌تر شود حل آن نیز سخت‌تر خواهد شد.
یکی از مطالعات اخیر نشان می‌دهد که دوری کردن فقط به نگرانی دامن می‌زند. هرقدر از ترس‌ها و نگرانی‌ها بیشتر دوری شود جایگاه آن در ذهن بزرگتر و بغرنج‌تر می‌شود. نکته‌ی مهم و کلیدی دیگر آن است که پس از نشئه شدن، مواد مخدر یا الکل شمارا در وضعیت روانی بدی با مشکلات تنها می‌گذارد. هرچند الکل باعث کاهش اضطراب و خودخوری در کوتاه مدت می‌شود اما در دراز مدت اثر افسرده‌کننده از خود برجای می‌گذارد، بنابرین پس از نوشیدن الکل افسرده‌تر خواهید شد.
مواد روانگردانی مانند اکستازی (قرص X) و ماریجوانا که در مهمانی‌ها و دورهمی‌ها مصرف می‌شود باعث آزاد‌سازی ناگهانی ذخایر ناقل‌های عصبی (مانند دوپامین، سروتونین، اپینفرین) بطور مصنوعی می‌شود. بنابرین پس از گذشت مدتی این ذخایر کاهش پیدا کرده و مقادیری که برای ادامه فعالیت در طول روز لازم است از بین می‌رود. بنابرین فرد مصرف‌کننده احساس کسلی و ملولی پیدا می‌کند زیرا این ذخایر دیگر ته کشیده است.
با این اوصاف اعتیاد در نوجوانان نسبت به بزرگسالان نه تنها شایع‌تر شده است بلکه خطرناکتر نیز می‌باشد.
اگر به اعتیاد در نوجوانان شک کردیم چه باید کرد؟
اولین و بهترین قدم برای اقدام دریافت مشاوره از دوست قابل اعتماد یا مشاوری با تجربه است.
افرادی که در زمینه اعتیاد علم و تجربه‌ی کافی دارند می‌توانند به بهترین شکل شما و عزیزانتان که در دام اعتیاد گرفتارند را راهنمایی کنند.
در نظر داشته باشید باشید که درمان اعتیاد مانند درمان گلودرد نیست. مشکل سوء مصرف الکل و مواد مخدر چندین ماه تا چندین سال طول می‌کشد تا حل شود.
فردی که نگران حال او هستید ممکن است در برابر هر اقدامی مقاومت کند. ممکن است زمانی وارد عمل شوید که وی هنوز به آخر خط نرسیده است. در اینصورت باید علاقه‌ی خود به عزیزتان را حفظ کرده تا از بلاتکلیفی در بیاید و راه درست را انتخاب کند.
ممکن است مدتی زمان ببرد تا درمان مناسب را پیدا کنید. برنامه‌های درمانی سرپایی و بستری متعددی برای درمان نوجوانان دچار اعتیاد وجود دارد. شاید اولین گزینه درمانی با شکست مواجه شود. درین صورت نا‌امید نشده و سایر گزینه‌های درمانی را که پزشک متخصص در زمینه اعتیاد پیشنهاد می‌دهد را امتحان کنید.